Một trường hợp viêm ống tai do nấm nhìn qua nội soi tại phòng khám tai mũi họng Thiện Tâm

DỊ VẬT TAI XỬ TRÍ THẾ NÀO?

Dị vật tai thường xảy ra ở trẻ em khi chúng vui chơi có thói quen  nhét những vật chúng cầm vào tai hoặc chúng thường chơi với chó mèo hay nằm dưới sàn nhà  nên thỉnh thoảng có côn trùng chui vào tai.Nhưng đôi khi dị vật cũng xảy ra ở người lớn như đeo bông tai khi ngủ vô tình rớt hạt cườm vào tai, ngoáy tai đầu que bông vướng lại trong ống tai, côn trùng bò vào tai…Đa số các dị vật tai thường được các bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng lấy ra an toàn và đơn giản, chính cách tự lấy của người nhà đôi khi gây chấn thương ống tai, thủng màng nhĩ và nhiều khi làm cho dị vật di chuyển vào sâu hơn trong tai.

Dị vật có 2 loại:

-Dị vật thường gặp: dị vật mềm dẹt( mảnh giấy, bông gòn…), dị vật tròn( viên bi xe đạp, hạt chanh, hạt gạo…).

-Dị vật sống:  ve chó, gián đất, kiến…chui vào tai và  đôi khi cắn trong tai làm cho bệnh nhân đau dữ dội và chóng mặt.

Xử trí:

-Khi người bệnh đến bác sĩ  dùng đèn clar hoặc qua nội soi tai để gắp dị vật ra:

+ Nếu dị vật mềm, dẹt  thì bác sĩ sẽ dùng kẹp khủy, kẹp Hartmann gắp dị vật ra.

+Nếu dị vật tròn bác sĩ sẽ dùng móc khuỷu để lấy dị vật ra.không dùng kẹp trơn, kẹp khuỷu để lấy dị vật tròn vì dễ bị trượt và có xu hướng đẩy dị vật vào sâu hơn.

+Dị vật sống: không lấy dị vật ra ngay mà phải làm vật sống chết rồi mới lấy ra (Thường nhỏ dầu gômenol , hoặc  bằng mẩu bông tẩm ether, chloroform  đặt sâu trong ống tai chờ vài ba phút rồi lấy côn trùng ra).Nếu con kiến  chui vào tai ta có thể cho nước ấm vào đầy ống tai ngoài sau đó nằm nghiêng, tai bệnh hướng xuống đất, kiến sẽ chồi ra ngoài hoặc rửa tai để lấy ra.

+ Đôi khi có những dị vật khó lấy( dị vật bám chặt vào ống tai, dị vật vào sâu gần màng nhĩ…) và bệnh nhân không hợp tác nhất là trẻ nhỏ bác sĩ phải cho bệnh nhân gây mê mới lấy ra để tránh chấn thương tai. Không gắp dị vật khi chưa nhìn thấy rõ ràng.

-Nếu có chấn thương tai( rách da ống tai, trầy xước  màng nhĩ…) thì bôi thuốc sát khuẩn tại chỗ và cho kháng sinh toàn than thừ 3 đến 5 ngày.

Để phòng dị vật tai

- Không nên cho trẻ cầm chơi những vật nhỏ như hạt gạo,hạt đậu, đầu viết bi,  viên bi xe đạp và hạn chế cho trẻ chơi với chó mèo…

- Khi trẻ nhi hoặc người lớn bị dị vật tai nên đến khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để được lấy ra để tránh những biến chứng đáng tiếc xảy ra.

                                                Bác Sĩ. Bùi Văn Soát

                                                Chuyên khoa cấp 1 Tai-Mũi-Họng

                                                Trưởng phòng khám tai mũi họng Thiện Tâm

VIÊM VA VÀ CHỈ ĐỊNH NẠO VA

VA(végétations adénoides) Là gì?

-         VA là tổ chức lympho ở vòm mũi họng thuộc vòng bạch huyết Waldayer, nằm gần cửa sau mũi.VA có tác dụng bảo vệ cơ thể chống lại các tác nhân gây gây bệnh( vi khuẩn, virus…) đi qua đường hô hấp trên, VA hoạt động mạnh từ 1-5 tuổi sau đó teo đi khi trẻ lớn.Nhưng đôi khi VA cũng bị các vi khuẩn, virus…tấn công gây ra các triệu chứng của viêm VA.

Các triệu triệu chứng của viêm VA bao gồm:

+ Sốt cao và ho( giai đoạn cấp)

+ Đau họng

+ Nghẹt mũi:  lúc đầu nghẹt ít sau nghẹt nhiều bé thường phải há miệng để thở, nói giọng mũi, ngủ ngáy, khó thở, có thể có cơn ngưng thở lúc ngủ…

+ Chảy mũi: dịch đục hoặc xanh

+ Sưng hạch cổ

+ Đau tai hoặc triệu chứng của viêm tai giữa

-Khám nếu viêm VA lâu ngày bé sẽ có bô mặt VA như: mặt dài, hàm trên vẩu, răng hàm trên mọc lởm chởm, hàm dưới hẹp, luôn hở miệng, xương ức dô ra trước, xương sườn lép, ngực không nở.

-Bác sĩ khám và nội soi sẽ phát hiện VA viêm hoặc quá phát,có thể thấy VA qua chụp x quang.

Biến chứng viêm VA

-Viêm thanh khí phế quản

-Viêm tai giữa

-Viêm đường tiêu hóa

-Viêm khớp cấp, viêm cầu thận cấp…

-Ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ: cơ thể suy nhược, khó thở, nghe kém và học kém...

Điều trị viêm VA

-Điều trị nội: nhỏ mũi, hút mũi, dùng kháng sinh nếu có bội nhiễm

Chỉ định nạo VA:

-Viêm VA tái hồi 5-6 lần/ 1 năm hoặc viêm kéo dài trên 3 tháng

-Viêm VA gây biến chứng: viêm tai, viêm đường hô hấp, viêm hạch, viêm khớp, viêm cầu thận…

-VA quá phát ảnh hưởng đến đường thở.

Thường nạo VA cho bé từ 1 tuổi trở lên

Khi bé bị có triệu chứng của viêm VA cha mẹ nên đến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để khám và điều trị đúng.

                  

THỦNG MÀNG NHĨ VÀ HƯỚNG XỬ TRÍ

Hiện nay đô thị hóa ngày một nhanh, con người ngày càng bận rộn với công việc.Do đó xuất hiện các dịch vụ phục vụ con người như dịch vụ lấy ráy tai , nhưng dịch vụ này tiềm ẩn những nguy cơ làm chấn thương màng nhĩ hoặc cha mẹ hay trẻ em có thói quen dùng bông tăm ngoáy tai ở chỗ đông người vô tình va chạm phải cũng làm tỉ lệ chấn thương màng nhĩ tăng thêm, ngoài ra còn một số nguyên nhân khác như: ẩu đả, chấn thương đầu …

-Khi bị thủng màng nhĩ nếu không xử trí đúng sẽ dẫn đến viêm tai giữa và mất nghe rất nguy hiểm.

-Nếu điều trị đúng màng nhĩ có thể tự lành trong vòng vài tuần, nếu màng nhĩ không tự lành thì  bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng sẽ vá màng nhĩ qua nội soi hoặc qua kính hiển vi và có thể hồi phục sức nghe lại nếu mất nghe và tránh được tình trạng nhiễm trùng tai .

HOẠT ĐỘNG CỦA MÀNG NHĨ

-Màng nhĩ là một màng mỏng, hình nón, nằm giữa tai ngoài và tai giữa có chức năng dẫn truyền âm thanh, bảo vệ tai giữa và tai trong phòng tránh nhiễm trùng và các chất ngoại lai nhâm nhập vào từ tai ngoài.Khi màng nhĩ bị thủng thì tình trạng giảm nghe nhiều hay ít phụ thuộc vào kích thước và vị trí của lỗ thủng.

-Thỉnh thoảng vi trùng hoặc các chất ngoại lai đi vào tai giữa qua lỗ thủng sẽ dẫn đến viêm tai giữa và làm cho lỗ thủng không tự lành được.

NGUYÊN NHÂN

-Mọi người không biết rằng ngoáy tai bằng bông tăm hay bằng móc lấy ráy tai là nguyên nhân chính gây thủng màng nhĩ nhất là trẻ nhỏ và những người có ống tai rất hẹp.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác bao gồm:

+Nhiễm trùng tai: viêm tai giữa, tai trong dẫn đến mủ tích tụ sau màng nhĩ và đục thủng màng nhĩ để chảy ra ngoài.Đây là nguyên nhân phổ biến gây thủng màng nhĩ ở trẻ em.

+Chấn thương do áp lực: thông thường áp suất trong tai giữa và áp lực của môi trường cân bằng nhau.Sự thay đổi đột ngột áp suất khí quyển( như đi máy bay, lặn xuống nước ở độ sâu..) có thể gây vỡ màng nhĩ.

+ Chấn thương âm thanh: Tiếng ồn lớn( như nổ mìn) có thể gây tổn thương màng nhĩ, ốc tai dẫn đến mất thính lực tạm thời hoặc vĩnh viễn.

+ Chấn thương đầu: đánh trực tiếp vào tai làm gãy xương sọ và áp lực có thể gây vỡ màng nhĩ.

+ Các nguyên nhân ngoại lai: như côn trùng bò vào tai, các vật sắc nhọn trẻ em vô tình bỏ vào tai…do cách lấy thô bạo cũng dẫn đến chấn thương màng nhĩ.

TRIỆU CHỨNG

Bệnh nhân đang ngoáy tai bị bạn đụng phải gây thủng màng nhĩ( hình được cung cấp bởi: taimuihongthientam.com)

-Đau tai, ù tai

-Chảy máu tai, chảy mủ tai

-Giảm nghe tùy theo kích thước và vị trí lỗ thủng

-chóng mặt có thể gây buồn nôn hoặc nôn …

CHẨN ĐOÁN

-Bác sĩ sẽ hỏi bệnh và dùng đèn soi tai hay nội soi để chẩn đoán xác định. Ngoài ra bác sĩ có thể cho đo thính lực đồ để xác định tình trạng giảm nghe và đo nhĩ lượng đồ, nếu có mủ chảy ra từ tai thì lấy mủ làm xét nghiệm…

ĐIỀU TRỊ

Thông thường thì thủng màng nhĩ lỗ nhỏ có thể tự lành trong vòng vài tuần nhưng với điều kiện là phải giữ cho tai khô và không bị nhiễm trùng.Nếu sau đó màng nhĩ không lành thì bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng sẽ vá màng nhĩ qua nội soi hoặc kính hiển vi.Trong thời gian chờ màng nhĩ lành bác sĩ có thể cho kháng sinh phòng nhiễm trùng, thuốc giảm đau( nếu có đau tai), và người bệnh phải giữ cho tai khô( khi tắm giữ đầu cao hơn mặt nước, lấy cục bông gòn sạch nhét ngoài tai, khi tắm xong thì lấy ra), không xì mũi mạnh( vì mũi có lỗ vòi nhĩ thông lên tai),không ngoáy tai, không tự ý nhỏ thuốc vào tai nếu không có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa…

PHÒNG BỆNH

-Không nên lấy ráy tai bằng móc tai, bông gòn ngoáy tai, nếu có ráy tai nhiều nên đến bác sĩ tai mũi họng rửa tai để lấy ra.

-Khi bị sổ mũi hạn chế đi máy bay, nếu có đi thì nên nhai kẹo cao su hoặc ngáp, nuốt mỗi khi máy bay cất hoặc hạ cánh( vì làm như thế sẽ tạo được sự cân bằng áp suất tai giữa và môi trường bên ngoài).

-Thợ lặn nên biết tự bảo vệ tai của mình khi lặn ở độ sâu.

Khi có ráy tai nhiều hoặc bị chấn thương tai nên đến bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng  khám và điều trị đúng để tránh những biến chứng ảnh hưởng cho tai sau này.

                                                                        Bác sĩ. Bùi Văn Soát

                                                            Chuyên khoa cấp 1 Tai-Mủi-Họng

VẸO VÁCH NGĂN MŨI VÀ CHỈ ĐỊNH CHỈNH HÌNH VÁCH NGĂN

 Vách ngăn nằm giữa 2 lỗ mũi, thường vách ngăn chia lỗ mũi phải bằng với lỗ mũi trái, tuy nhiên có một số trường hợp vách ngăn lệch qua một bên hoặc vẹo hình chữ S gây hẹp một bên hoặc cả 2 bên mũi thì gọi là vẹo vách ngăn.

Khi vẹo vách ngăn có thể dẫn đến nghẹt mũi một hoặc cả 2 bên, nhức vùng mặt, chảy máu mũi tái diễn , ngủ ngáy hoặc làm cho tình trạng nhiễm trùng mũi xoang tăng lên.

NGUYÊN NHÂN

-     Bẩm sinh:do sự phát triển của bào thai

-         Chấn thương mũi: do mũi là phần nhô cao nhất của vùng mặt nên khi vùng mặt bị chấn thương thì mũi dễ bị tổn thương  nhất: như chấn thương trong khi sinh, do ẩu đả, chấn thương trong khi chơi thể thao(  đấu võ, đá bóng, chơi bóng chày…), tai nạn xe mô tô hoặc ô tô do khi ngồi trên xe không thắt dây an toàn…

TRIỆU CHỨNG

-Một số ca vẹo vách ngăn không có triệu chứng nhưng khi đi kiểm tra sức khỏe bác sĩ tai mũi họng khám hoặc nội soi phát hiện ra.Tuy nhiên đa số dị dạng vách ngăn có các triệu chứng sau:

• Ngẹt một hoặc cả hai bên mũi: khó thở một hoặc cả hai bên mũi, triệu chứng khó thở tăng lên khi trời lạnh , khi bệnh nhân bị dị ứng, hoặc khi nhiễm trùng đường hô hấp trên…
• Chảy máu mũi tái diễn : do không khí đi qua vùng vách ngăn bị hẹp nên bề mặt vách ngăn thường bị khô nên dễ gây ra chảy máu mũi.
• Đau vùng mặt: thường thì triệu chứng đau vùng mặt xuất hiện khi vách ngăn tiếp xúc với cuốn mũi giữa, cuốn mũi dưới hoặc vách mũi xoang.
• Viêm mũi xoang tái diễn: do vẹo vách ngăn làm cản trở sự lưu thông khí và chất nhày của mũi nên tình trạng nhiễm trùng mũi xoang dễ xãy ra .
• Ngủ ngáy: có một số trường hợp vẹo vách ngăn gây ra ngủ ngáy.

CHẨN ĐOÁN

-Trong lúc kiễm tra sức khỏe bác sĩ phát hiện ra vẹo vách ngăn hoặc dựa vào các triêu chứng như: nghẹt mũi, đau vùng mặt, chảy máu mũi tái diễn, ngủ ngáy hoặc tiền sử có chấn thương mũi…

-Bác sĩ sẽ dùng đèn soi mũi và dụng cụ banh mũi để kiểm tra hoặc nội soi mũi để chẩn đoán xác đinh vẹo vách ngăn.

ĐIỀU TRỊ

Chủ yếu là điều trị triệu chứng: dùng thuốc chống xung huyết mũi, thuốc kháng dị ứng nếu có viêm mũi dị ứng kết hợp, nếu có nhiễm trùng mũi xoang thì dùng kháng sinh…

Nhưng vẹo vách ngăn gây ra các triệu chứng nghẹt mũi, chảy máu mũi tái diễn, nhiễm trùng mũi xoang mạn, đau vùng mặt sau khi đã điều trị bằng thuốc không đáp ứng thì phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn là cần thiết.

PHÒNG BỆNH

Chúng ta có thể phòng ngừa chấn thương mũi là nguyên nhân của vẹo vách ngăn mũi bằng cách:

-Mặc bảo hộ khi chơi thể thao: đấu võ, đá banh, bóng chày…

-Thắt dây an toàn khi đi xe ô tô

                                                            Bác Sĩ.Bùi Văn Soát

chuyên khoa cấp 1 Tai Mũi Họng

VIÊM MŨI XOANG

Xoang là khoảng khí giữa xương của vùng mặt xung quanh mũi.Viêm mũi xoang là tình trạng viêm xảy ra khi  nhiễm  vi trùng, siêu vi hoặc nấm.Thường nhiễm trùng theo sau viêm mũi dị ứng và cảm lạnh.

Giải phẫu

-Xoang có 4 kiểu: khoảng rỗng nằm ở vị trí sau gò má, dưới hốc mắt( xoang hàm), trán( xoang trán), đi qua sau mũi là xoang sàng, nằm sâu trong gần não và sau mũi là xoang bướm, xoang phủ bởi lớp niêm mạc giống như mũi và họng.

-Các yếu tố dẫn đến viêm mũi xoang:

            .Hệ thống lông chuyển giúp dẫn lưu đàm nhầy ra ngoài mũi bị tổn thương do thuốc hoặc hóa chất.

. khi bị cảm lạnh hoặc dị ứng niêm mạc mũi phù nề và tiết nhầy, sự dẫn lưu của của mũi xoang bị cản trở.Vi khuẩn, siêu vi, nấm có thê phát triển gây viêm mũi xoang.

.Vẹo vách ngăn, polyps mũi … làm cản trở sự dẫn lưu của mũi

.Chấn thương mũi xoang, sâu răng 5, 6, 7 hàm trên…

Triệu chứng và chẩn đoán

-Nghẹt mũi, chảy mũi, và sốt cao( nếu viêm cấp)

-Đau nhức theo vị trí các xoang( đau vùng trán thường là viêm xoang trán, đau vùng hốc mắt thường viêm xoang sàng, đau sau gáy thường là viêm xoang sàng sau hay xoang bướm…), hay đau vào buổi sáng  nhưng thường bệnh nhân không mô tả chính xác vị trí đau và đau thường xảy ra trong viêm xoang cấp .

-Chảy mũi màu trắng, vàng, xanh đôi khi chảy ngược ra sau mũi làm cho bệnh nhân thường xuyên phải khịt khạc.

-Bệnh nhân cảm giác mệt mỏi, ho có thể nhiều hơn vào ban đêm, đau họng, hơi thở hôi…

-Bác sĩ sẽ dùng đèn soi hoặc nội soi mũi xoang, chụp CT scan, MRI …để chẩn đoán xác định viêm mũi xoang.

Điều trị

-Nếu viêm mũi xoang do vi trùng thì  dùng kháng sinh kết hợp với hút mũi, xông mũi, làm Proetz…nếu do nấm thì sử dụng thuốc kháng nấm còn do siêu vi nếu không có bội nhiễm thì thường tự khỏi.Song song đó có thể dùng thuốc kháng dị ứng , corticosteroid xịt mũi nếu có tiền căn viêm mũi dị ứng, polyps mũi  hoặc có thể dùng thuốc chống sung huyết mũi nhưng thường chỉ sử dụng ít ngày nếu sử dụng thời gian dài thì dễ gây viêm mũi do thuốc rất khó điều trị.

-Nếu không đáp ứng với điều trị nội khoa mà trên nội soi, CT scan có sự tắc nghẽn các lỗ thông xoang, trong xoang đọng dịch mủ, polyps mũi, nấm hoặc vẹo vách ngăn nhiều…thì thường phải cân nhắc để phẫu thuật nội soi mũi xoang, chỉnh hình vách ngăn… nếu có chỉ định.Nếu có các triệu chứng của viêm mũi xoang bệnh nhân nên đến khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng để được tư vấn và điều trị đúng.

Bác Sĩ BÙI VĂN SOÁT

Chuyên khoa cấp 1

Tai-Mũi-Họng

MANG KHẨU TRANG THẾ NÀO CHO CÓ LỢI

Tác dụng của đeo khẩu trang: đeo khẩu trang có tác dụng chống bụi, khói xe, các mùi khó chịu ngoài ra còn giúp chúng ta phòng được các bệnh lây qua đường hô hấp như: viêm mũi họng, lao, cúm như cúmA/ H5N1, cúm A/H1N1…

Nhưng đeo khẩu trang không đúng cách thì sẽ có  tác dụng ngược lại.

Vậy thì đeo khẩu trang như thế nào là đúng?

Hiện nay trên thị trường có nhiều loại khẩu trang với các chất liệu khác nhau nhưng thường thấy khẩu trang vải thường và khẩu trang y tế:

- Khẩu trang vải: thì nên chọn loại khẩu trang ôm vừu vào mặt và phải che kín được cả mũi và miệng, không quá rộng và cũng không quá chật và nên mua khẩu trang 2 lớp là 2 màu khác nhau để phân biệt bề trái và bề phải để khi đeo không bị đeo lộn( nếu đeo lộn bề thì dễ bị  bệnh), chất liệu vải mềm dễ hút ẩm, và khi đeo thì phải giặt sạch mỗi ngày, không nên đeo khẩu trang ẩm, ướt ( vì sẽ tạo thuận lợi cho vi khuẩn phát triển) tốt nhất là nên có 2 cái để thay đổi.

- Khẩu trang y tế:  đã được tiệt trùng trước khi đưa ra thị trường, thường chỉ sử dụng 1 lần, khi đeo nên đặt mép khẩu trang có thanh chì lên trên  nếu thanh thẳng thỉ bóp nhẹ cho ôm khít vào sống mũi và cũng phải che cả mũi và miệng, và không được đeo lộn mặt( vì khẩu trang y tế có 2 mặt gần giống nhau nên dẽ nhầm lẫn) dùng xong không nên vứt bừa bãi mà phải bỏ vào thùng rác để tránh lây lan bệnh.